Septiem akkoorden op de piano, heldere uitleg en afbeeldingen (2024)

Geschreven door pianodocentRuben Weverling

Septiem akkoorden ben je vast wel eens tegengekomen in een piano akkoordenschema. Je herkent ze aan de "7" in de notatie zoals C7, Cm7 of Cdim7. Je noemt ze daarom ook wel "7-akkoorden".

Op deze pagina vind je uitleg over de opbouw van septiem akkoorden op de piano en leer je wat de meest voorkomende septiem akkoorden zijn. De tekstuele uitleg is waar mogelijk aangevuld met afbeeldingen en aan het eind vind je een PDF die je kunt downloaden en printen als naslagwerk.

Allereerst, wat zijn septiem akkoorden?

Septiem akkoorden zijn vierklanken, akkoorden die bestaan uit vier tonen. Ze worden opgebouwd uit de majeur en mineur drieklank akkoorden met daarbij een extra vierde toon. Je herkent deze akkoorden aan de 7 in het akkoordsymbool, zoals: C7, Cm7 of Cdim7.

De basis van septiem akkoorden zijn dus de drieklanken, deze zijn vereiste voorkennis.

Ik zal het héél beknopt uitleggen op deze pagina, maar als je behoefte hebt aan uitgebreidere uitleg dan raad ik je aan om de relevante hoofdstukken in onze gids over piano akkoorden te lezen.

De basis van de septiem akkoorden zijn de majeur en mineur drieklanken.

Deze drieklank akkoorden, die bestaan uit drie tonen, zijn opgebouwd uit: de grondtoon, kleine of grote terts en kwint. Majeur drieklanken bevatten de grote terts, mineur drieklanken de kleine.

Septiem akkoorden bestaan uit deze drieklanken, maar dan met een kleine of grote septiem erbij.

Als de termen terts, kwint of septiem je nog niets zeggen, lees dan voor je verder gaat op deze pagina het hoofdstuk over toonladders en intervallen in onze uitgebreide piano akkoorden gids.

Hieronder twee voorbeelden van drieklanken: C majeur en C mineur (Cm).

Een septiem akkoord op de piano wordt opgebouwd uit de drieklank + een extra toon.

Die extra toon is de 7e toon in de toonladder, geteld vanaf de grondtoon van het akkoord. Vandaar de naam "7-akkoorden" die je ook weleens tegenkomt en vandaar de 7 in bijvoorbeeld Cmaj7.

Laten we dat akkoord, Cmaj7, gelijk als voorbeeld nemen:

Dit akkoord bestaat in de basis uit de C majeur drieklank C - E - G. Daar voeg je vervolgens de septiem ofwel 7e toon uit de (majeur) toonladder aan toe, geteld vanaf de grondtoon C.

Dat is de noot B, wat maakt dat een Cmaj7 akkoord bestaat uit: C - E - G - B.

Om het iets lastiger te maken zijn er twee soorten septiemen, een grote en een kleine. De kleine septiem wordt ook wel "verlaagde" septiem genoemd. Alle septiem akkoorden op de piano bestaan dus uit een drieklank met daarbij een grote of een kleine septiem, dat is de theorie.

Hierbij als geheugensteuntje nog even de toonafstanden (intervallen) vanaf C bekeken.

Het is eenvoudig om een drieklank akkoord (in grondligging) te vinden op de piano. Veel moeilijker is het om snel de grote of kleine septiem aan te wijzen, dat vereist veel kennis van toonladders.

Toch zijn er gelukkig ook een paar handige trucjes om de septiemen te vinden.

Simpelweg door het tellen van toetsen!

Om de grote septiem te vinden, tel je één toets naar beneden vanaf de grondtoon.

Laten we nog een keer Cmaj7 als voorbeeld nemen. Dit akkoord bestaat uit de C majeur drieklank en daarop een grote septiem. Om die snel te vinden kun je vanaf de grondtoon vanaf het akkoord één toets naar beneden tellen, toonladders en de kleur van de toetsen volledig negerend.

In dit geval ga je dus vanaf C, de grondtoon van het akkoord, één toets naar beneden naar de B.

Als we dezelfde truc willen herhalen voor het vinden van de grote septiem in Dmaj7, nemen we de drieklank D majeur als uitgangspunt. Van de grondtoon D tellen we één toets naar beneden om erachter te komen dat de noot C# de grote septiem is die we moeten toevoegen.

Om de kleine septiem te vinden, tel je twee toetsen naar beneden vanaf de grondtoon.

Ook hierbij mag je de toonladders en de kleur van de pianotoetsen volledig negeren en gewoon toetsen tellen. Een voorbeeld van een 7-akkoord met een kleine septiem erin is C7. Dit akkoord heeft als basis de C majeur drieklank met als extra noot een kleine septiem.

Deze kleine septiem vind je door vanaf de grondtoon van het akkoord (C in dit geval) twee toetsen naar beneden te tellen waardoor je op een Bb uitkomt. C7 bestaat dus uit: C - E - G - Bb.

Hetzelfde trucje kunnen we herhalen voor bijvoorbeeld het Cm7 akkoord. Dan spelen we in de basis een C mineur akkoord (Cm) met daarop een kleine septiem. Dat is wederom, vanaf de grondtoon C geteld twee toetsen naar beneden geteld een Bb. Cm7 bestaat dus uit: C - Eb - G - Bb.

• 7 = dominant 7 akkoord (C7)
• maj7 = majeur 7 akkoord(Cmaj7, Cma7 of C∆)
• m7 = mineur 7 akkoord (Cm7, Cmin7, Cmi7 of C-7
  
• 7b5 = half verminderd 7akkoord (Cm7b5, Cø7)
• dim7 = volledig verminderd 7 akkoord (Cdim7 of C°7)

Het dominant septiem akkoord, ook wel het "7 akkoord" genoemd, wordt genoteerd als de naam van de drieklank met alleen een 7 erachter. Bijvoorbeeld: C7.

Een dominant septiem akkoord is een majeur drieklank + een kleine septiem.

Een C7 akkoord bestaat dus uit de C majeur drieklank + kleine septiem: C - E - G - Bb.

• C7: C - E - G - Bb
• D7: D - F# - A - C
• E7: E - G# - B - D
• F7: F - A - C - Eb
• G7: G - B - D - F
• A7: A - C# - E - G
• B7:B - D# - F# - A

Het majeur 7 akkoord, wordt genoteerd als de naam van de drieklank met maj7 erachter. Soms zul je ook de schrijfwijze ma7 of het symbool ∆ tegenkomen. Bijvoorbeeld: Cmaj7, Cma7 of C∆.

Een majeur 7 akkoord is een majeur drieklank + een grote septiem.

Een Cmaj7 akkoord bestaat dus uit de C majeur drieklank + grote septiem: C - E - G - B.

Wanneer je kijkt naar het verschil tussen Cmaj7 en C7, zie je dat dit verschil zit in de septiem (groot of klein) en niet in de drieklank (C majeur in beide gevallen).

• Cmaj7: C - E - G - B
• Dmaj7: D - F# - A - C#
• Emaj7: E - G# - B - D#
• Fmaj7: F - A - C - E
• Gmaj7: G - B - D - F#
• Amaj7: A - C# - E - G#
• Bmaj7:B - D# - F# - A#

Het mineur 7 akkoord, wordt genoteerd als de naam van de drieklank met m7 erachter. Soms zul je ook de schrijfwijze min7, mi7 of -7. Bijvoorbeeld: Cm7, Cmin7, Cmi7 of C-7.

Een mineur 7 akkoord is een mineur drieklank + een kleine septiem.

Een Cm7 akkoord bestaat dus uit de C mineur drieklank + kleine septiem: C - Eb - G - Bb.

• Cm7: C - Eb - G - Bb
• Dm7: D - F - A - C
• Em7: E - G - B - D
• Fm7: F - Ab - C - Eb
• Gm7: G - Bb - D - F
• Am7: A - C - E - G
• Bm7: B - D - F# - A

Het half verminderd 7 akkoord, ook wel "half dim7", akkoord wordt genoteerd als de naam van drieklank met m7b5 erachter. Soms zul je ook het symbool ø zien. Bijvoorbeeld: Cm7b5 of Cø.

Een half verminderd 7 akkoord is een verminderde drieklank (dim) + een kleine septiem.

Een Cm7b5 akkoord bestaat dus uit de Cdim drieklank + kleine septiem: C - Eb - Gb - Bb.

• Cm7b5: C - Eb - Gb - Bb
• Dm7b5: D - F - Ab - C
• Em7b5: E - G - Bb - D
• Fm7b5: F - Ab - B - Eb
• Gm7b5: G - Bb - Db - F
• Am7b5: A - C - Eb - G
• Bm7b5: B - D - F - A

Het volledig verminderd 7 akkoord wordt genoteerd als de naam van drieklank met dim7 of °7 erachter. Bijvoorbeeld: Cdim7 of C°7.

Een volledig verminderd 7 akkoord is een verminderde drieklank (dim) + verminderde septiem.

Een verminderde septiem is anders dan een kleine septiem. De kleine septiem is eigenlijk een verlaagde van de grote septiem. Maar een verminderde septiem is eigenlijk een septiem die 2x is verlaagd. Daarom spreek je van "half verlaagd" en "volledig verlaagd".

Een Cdim7 akkoord bestaat uit de Cdim drieklank + verminderde septiem: C - Eb - Gb - A.

• Cdim7: C - Eb - Gb - A
• Ddim7: D - F - Ab - B
• Edim7: E - G - Bb - Db
• Fdim7: F - Ab - B - D
• Gdim7: G - Bb - Db - E
• Adim7: A - C - Eb - Gb
• Bdim7: B - D - F - Ab